|
|
 |
NIE MA JUŻ W EUROPIE takiej drugiej unikatowej i egzotycznej krainy,
jak niebywale rozległa - pokryta torfowiskami, bagnami, liściastymi
lasami, rozlewiskami - dolina rzeki Biebrzy.
Kto bodaj raz przewędruje przez to królestwo bagien, przyozdobionych
wyspami grądów, kępami leśnych uroczysk; kogo łódˇ wyniesie na
rozlaną wiosną
po horyzont Biebrzę, a latem wprowadzi w labirynt tysiąca meandrów;
kogo wreszcie jesień wwiedzie w pejzaż zrudziałych łąk turzycowych
i złocistych brzezin - ten będzie tu chętnie powracał! Historycznie
pradolinę Biebrzy - po wyniszczeniu plemion jaćwieskich - skolonizował
od południa żywioł mazowiecki, a od wschodu ruski. Obrzeżami północnymi
doliny biegła granica państwa krzyżackiego, jej wschodnia część
należała - jak i cała Suwalszczyzna - do Wielkiego Księstwa Litewskiego,
a krańce południowe do królewskiej Polski. W okresie rozbiorów
Polski, doliną Biebrzy podzieliły się Prusy z Rosją, by po kongresie
wiedeńskim tę pruską część przyłączyć do Królestwa Polskiego,
a lewobrzeżną dolinę włączyć do Cesarstwa Rosyjskiego. Czas polskich
powstań narodowych i obu wojen światowych zapisał się w tym regionie
zbrojnym ruchem oporu: potyczkami, bitwami, ale też ze strony
wroga - pacyfikacjami i eksterminacją miejscowej ludności.
Przez wiele lat uczeni, krajoznawcy i ludzie dobrej woli walczyli
o uratowanie doliny Biebrzy dla przyszłych pokoleń. Ich staraniem
w 1989 roku utworzony został Biebrzański Park Krajobrazowy, przekształcony
w 1993 roku w Biebrzański Park Narodowy (BPN). Północna część
Parku - od Lipska po ujście Netty do Biebrzy i uroczyska Czerwonego
Bagna - znajduje się w obrębie ziemi augustowskiej, zatem stanowi
południowe krańce Suwalszczyzny. W pasie tym jest kilka historycznych
miejscowości (Rajgród, Lipsk, Sztabin, Krasnybór) z cennymi zabytkami.
Południowo-wschodnie
krańce Suwalszczyzny zajmuje dolina górnej Biebrzy. Jest ona częścią
(od ujścia do Biebrzy rzeczki Niedˇwiedzicy) Biebrzańskiego Parku
Narodowego. Ten fragment biebrzańskiej krainy najlepiej zwiedzać
od strony Lipska, wsi gminnej Sztabin oraz Rajgrodu (dobrej bazy
wypadowej do największego w Polsce rezerwatu Czerwone Bagno).
Dolinę Biebrzy dobrze zwiedza się samochodem. Po ziemi augustowskiej
biegnie droga od Lipska przez Krasnybór, Sztabin, Jaminy do Dębowa
(i dalej, już poza Suwalszczyzną, do Goniądza). Wzdłuż doliny
prowadzi też znakowany szlak turystyczny (zielony).
Z wymienionymi miejscowościami są połączenia autobusowe z Augustowa.
Z Białegostoku przez Sztabin i Suwałki prowadzi międzynarodowa
szosa nr 8 na Litwę (przejście graniczne w Budzisku).
Dębowo
- pierwsza od strony południowej śluza na szlaku Kanału Augustowskiego,
zbudowana w 1827 roku. Telefon do strażnika śluzy: 641 30 27
Jaminy - duża wieś z zabytkowym kościołem parafialnym.
Jest to najstarszy obiekt sakralny z drewna (zbudowany około 1780
roku) na ziemi augustowskiej. Telefony: parafia - 641 30 16,
poczta - 641 30 30
Krasnybór - wieś z kościołem gotycko-renesansowym z końca
XVI wieku, który jest najstarszym zabytkiem sakralnym na Suwalszczyˇnie.
Na cmentarzu, obok, żeliwne nagrobki z huty sztabińskiej hr. Karola
Brzostowskiego, twórcy tzw. Rzeczypospolitej Sztabińskiej. Telefony:
parafia - 641 40 12; poczta - 641 40 50; ośrodek
zdrowia - 641 40 11
Lipsk - miasto nad Biebrzą (2700 mieszkańców), siedziba
Urzędu Miejskiego (tel. 642 30 33). Na miejscu: apteka
(tel. 642 30 26) i ośrodek zdrowia (tel. 642 30 09);
Bank Spółdzielczy (tel. 642 30 11); parafia (tel. 642
37 13); poczta (tel. 642 30 48); policja (tel. 642
30 07); bar (tel. 642 30 17); kąpielisko, pole namiotowe,
wypożyczalnia kajaków, stacja benzynowa.
Rajgród - miasto nad Jeziorem Rajgrodzkim (1700 mieszkańców),
w XIII wieku gród obronny Jaćwieży. Prawa miejskie od 1566 roku.
Miejscowość letniskowa, siedziba Urzędu Miasta i Gminy. Dobra
baza wypadowa w dolinę środkowej Biebrzy, a zwłaszcza do rezerwatu
Czerwone Bagno i na Pojezierze Ełckie. Na miejscu: apteka i ośrodek
zdrowia, bank, poczta, policja, restauracja oraz hotele "Gród"
i "Raj", kwatery agroturystyczne, stacja obsługi samochodów,
stacja benzynowa, sieć sklepów, usługi rzemieślnicze, wypożyczalnia
sprzętu wodnego.
Turystyczny
szlak zielony (pieszy i rowerowy):
Lipsk - Krasnybór - Sztabin - Jaminy - Gabowe Grądy - Białobrzegi
- Augustów (78 km).
Szlak kajakowy: z Lipska Biebrzą do połączenia z Kanałem
Augustowskim i dalej Kanałem Augustowskim do Augustowa (88,5 km).
Krajoznawcza trasa samochodowa: Augustów - Lipsk - Sztabin
- Jaminy - śluza Dębowo - Wrotki - Gabowe Grądy (wieś staroobrzędowców)
- Białobrzegi - Augustów (około 140 km).
Adres: Biebrzański Park Narodowy, 19-110 Goniądz, Wojska Polskiego
72, tel./fax (86) 272 06 21; Osowiec-Twierdza 8, tel. (86)
272 06 20
Informacja turystyczna: Osowiec-Twierdza 8, tel. (86) 272 06
20
Uwaga:
Walory przyrodnicze i krajobrazowo-turystyczne BPN opisuje
przewodnik Stefana Maciejewskiego "W krainie Biebrzy"
(1996 r.).
|
|
|
